Familieopstellingen en Organisatieopstellingen zijn beide vormen van systemisch werken.
Een familieopstelling is een therapeutische sessie waarbij een persoon (de vraaginbrenger) een vraag inbrengt waar hij of zij helderheid over wil krijgen. Bij opstellingen maken we gebruik van representanten. Representanten vertegenwoordigen mensen en gebeurtenissen binnen een bepaald systeem. Deze representanten krijgen een plek in de ruimte en de opstelling komt tot ‘leven’ doordat de representanten informatie verschaffen over gevoelens en gedachten, en de eventuele drang om te bewegen.
Representanten kunnen mensen maar ook voorwerpen zijn. Door het gebruik van voorwerpen kunnen we een tafelopstelling neerzetten wat vaak als bijzonder effectief wordt ervaren.
Representanten krijgen door de vraaginbrenger een plaats in de ruimte ten opzichte van de andere representanten, deels geholpen door de begeleider.
Er ontstaat zo een tableau-vivant dat achterliggende aspecten van het vraagstuk laat zien, door de opgestelde mensen te ondervragen over hun gevoelens en attitudes ten opzichte van elkaar en de situatie. Er komen verstrikkingen aan het licht (soms in eerdere generaties) die hebben geleid tot stagnatie in het huidige leven van de vraaginbrenger. Vaak zijn die verstrikkingen onverwerkte gevoelens bij een persoon als gevolg van nare gebeurtenissen zoals het jong overlijden van een ouder of een kind, oorlogservaring, scheiding van ouders. Die onverwerkte gevoelens kunnen later geborenen (kinderen) onbewust en onbedoeld belasten waardoor ze uit balans zijn. Aan de hand van eenvoudige instructies van de begeleider, brengen de representanten beweging in de stagnatie en kan er rust komen tussen de personen die de representanten vertegenwoordigen. De methode wordt ook toegepast in organisaties, bijvoorbeeld om te onderzoeken waarom er stagnaties zijn in de ontwikkelingen van een organisatie of waarom bepaalde conflicten telkens terugkeren. Er wordt in dit verband niet gesproken over een familieopstellingen, maar een organisatieopstelling.
Door een opstelling wordt het niet alleen heel erg duidelijk waar sommige patronen en dynamieken vandaan komen, je kan ook iets met dit inzicht doen. Als je weet waarom het er zit, heb je keuze om het te houden of om er afstand van te doen.